آینده اقتصاد جهان به ساختارهای جمعیت گره خورده است
تاریخ انتشار: ۱۳ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۲۰۰۶۴
ایسنا/مرکزی دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور گفت: آینده اقتصاد جهان به ساختارهای جمعیت گره خورده است.
صالح قاسمی دوشنبه ۱۳ آذرماه در پنجمین مجمع سلامت شهرستان ساوه که با موضوع جوانی جمعیت، فرزندآوری و تعالی سلامت که در سالن سلمان ساوجی برگزار شد، با بیان اینکه جمعیت پاشنه آشیل اقتصاد جهان شده است، اظهار کرد: قدرت اقتصادی، نظامی، علمی و.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی با اشاره به اینکه توجه به اقتصاد منوط به نگرش و توجه جدی در حوزه جمعیت است، افزود: کاهش فرزندآوری از دغدغه های کشور و رهبر معظم انقلاب است. نرخ رشد ایران به ۶ دهم درصد رسیده و نزدیک به صفر است احتمال دارد نرخ رشد منفی شود که در طول تاریخ ایران بی سابقه است.
قاسمی افزود: نرخ باروری در کشور از ۶ فرزند به ازای هر زن به ۱.۶ فرزند به ازای هر زن کاهش یافته و ایران پایین ترین نرخ باروری را تجربه می‌کند که حتی در بین بسیاری از کشورها نیز پایین است. در بازه زمانی هفت ساله گذشته حدود نیم میلیون تولد در کشور را به دلیل سیاست های نادرستی که در گذشته در حوزه جمعیت ایجاد شده است از دست داده ایم.
وی افزود: کاهش نرخ جمعیت و افزایش سن سالمندی موجب شده که ساختارهای اقتصادی را از دست داده و با چالش نیروی کار جوان مواجه شویم که پیامدهای خاص خود را دارد.
وی گفت: یکی از پیامدهای سالمندی علاوه بر مشکلات اقتصادی این است که مشکلات روحی و روانی و افسردگی به شدت افزایش پیدا می‌کند که تبعات خاص خود را در جامعه و بین خانواده ها برجای خواهد گذاشت.
قاسمی گفت: افزایش جمعیت سالمندی موجب ورشکستگی صندوق های تامین اجتماعی و بازنشستگی شده است و تداوم این روند موجب خواهد شد که نتوان حقوق بازنشستگان را به دلیل افزایش جامعه بازنشستگی و عدم جایگزینی با نیروی کار جوان در کشور پرداخت کرد.
وی ضمن اشاره به اینکه ناباروری سهم چندانی در کاهش نرخ جمعیت کشور ندارد، فرزند ناخواسته یا برنامه ریزی نشده، فقدان اطلاعات شرعی، قانونی و پزشکی در تصمیم به سقط جنین را از جمله دلایل مهم سقط در ایران عنوان کرد.
معاون استاندار و فرماندار ساوه نیز از سلامتی و امنیت به عنوان دو نعمت بزرگ یاد کرد و افزود: سلامتی عمومی و امنیت جامعه از ارکان توسعه جوامع به شمار می‌رود.
مهدی الیاسی بیان کرد: برای حفظ سلامتی عمومی جامعه نیازمند تامین زیرساخت‌های حوزه سلامت و نیروی انسانی به ویژه کادر درمان و پزشکان هستیم اگرچه اقداماتی برای ارتقای شاخص های حوزه سلامت ساوه انجام شده اما ناکافی است و باید تقویت شود.
وی در ادامه آگاهی بخشی به مردم را رکن سوم تامین سلامت عمومی جامعه دانست و اظهار کرد: امنیت غذایی با تولید محصولات غذایی سالم از الزامات این رکن است و نیازمند یک هم افزایی و همبستگی در ساختار حاکمیتی جامعه برای تامین سلامت عمومی هستیم.
فرماندار ساوه در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع جوانی جمعیت و فرزندآوری اشاره کرد و افزود: در شهرستان ساوه با مزیت صنعتی و کشاورزی، نیاز به تامین نیروی انسانی جوان داریم و در حال حاضر بزرگترین شهر صنعتی کشور در این شهرستان با چالش نیروی کار مواجه است.
وی با تاکید بر نگرش جدی به مجامع سلامت اظهار کرد: سلامت حقی است همگانی که احقاق آن نیازمند پاسخگویی کلیه دستگاه ها و نهادهای دولتی و خصوصی است و همه اقشار جامعه باید در قبال سلامت خود، خانواده و اجتماع مسئولیت پذیر و پاسخگو باشند.
وی با اشاره به اینکه وزارت بهداشت به تنهایی قادر به تأمین سلامت جامعه نیست و باید تمامی ارکان حاکمیت در مقوله جمعیت مشارکت داشته باشند، گفت: هدف از تشکیل مجمع سلامت درگیر کردن تمامی دستگاه های اجرایی، سازمان های مردم نهاد، ارگان های دولتی و غیردولتی در مقوله سلامت و شنیدن حرف مردم است.
الیاسی با بیان اینکه جوانی جمعیت، تعالی سلامت و پزشک خانواده شعار مجمع سلامت امسال است، گفت: توزیع عادلانه خدمات بهداشتی و درمانی در میان مردم، افزایش رضایتمندی مردم و ارائه دهندگان خدمت، مدیریت منابع و جلوگیری از اتلاف بودجه، جلوگیری از تجویز غیرمنطقی و غیر ضروری دارو و حرکت در مسیر افزایش فرزندآوری و ارتقای جوانی جمعیت جزو برنامه ملی سلامت خانواده با هدف اجرای عدالت در سلامت و دسترسی آسان آحاد مختلف مردم به خدمات بهداشتی و درمانی مناسب است.
فرماندار ساوه تاکید کرد: جمعیت جوان و سرمایه انسانی به عنوان یکی از مهمترین ارکان موثر در توسعه هر کشور از اهمیت خاصی برخوردار بوده و بستر خلاقیت و پویایی در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی را برای کشور فراهم می‌کند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی اجتماعی جمعیت اقتصاد اشتغال استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها جوانی جمعیت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۲۰۰۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ضرورت افزایش ظرفیت دکتری جمعیت شناسی در دانشگاه‌ها/ تعامل ستاد جمعیت و فضای دانشگاهی کشور+فیلم
به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، ـ زهره سعیدی: بحث جوانی جمعیت از آن مقوله‌های سیاستی جمعیت شناختی است که طبق گفته پژوهشگران و اساتید جمعیت شناسی در این دوره می‌بایست مورد توجه قرار بگیرد تا در سال‌های آتی دچار مشکلات به لحاظ جوانی جمعیت نشویم. در همین راستا و در آستانه روز جمعیت (۳۰ فروردین ماه) نشستی با دکتر شکیبا محبی تبار، دبیر ستاد ملی جمعیت، متخصص حوزه جمعیت و خانواده به دلیل برپایی جایزه جوانی جمعیت در خبرگزاری آنا برگزار کردیم که مشروح آن را می‌خوانید:
*در ارتباط با آغاز به کار دبیرخانه جایزه جوانی جمعیت قدری برایمان توضیح بفرمایید.
دبیرخانه دائمی جایزه جوانی جمعیت از آبان سال گذشته آغاز به کار کرد. این جایزه ملی است و بنا به ماده ۱۹ قانون جوانی جمعیت دبیرخانه ستاد باید هر ساله این جایزه را با حضور رییس جمهور اهدا کند و طبق نص قانون این جایزه باید در هفت بخش اعطا شود. زمانی که جایزه در سطح ملی تعریف می‌شود، قطعا مقدمات مفصل می‌خواهد که واجدین شرایط اطلاعاتشان داوری شود و به مرحله اهدای جایزه برسد.
بخش‌های خانواده‌های موفق، سازمان‌های مردم نهاد، نخبگان، دستگاه‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی، مدیران و رسانه جایزه خواهند گرفت. سایت جشنواره پیش از نوروز طراحی و بالا آمده و سیاست‌گذاری‌هایش انجام و شاخصه‌های ارزیابی هم نسبت به دوره اول بازخوانی و با اعضای کمیته ملی جایزه بازخوانی و اصلاح شد و به دستگاه‌ها و مجموعه‌های عهده دار جمعیت اطلاعات گروه‌ها ابلاغ شد. الان نزدیک به روز ملی جمعیت ۳۰ اردیبهشت این جایزه کارهایش با شتاب انجام می‌شود.
*هدف و اولویت برپایی این جایزه چه بود؟
هدف اصلی از اعطای جایزه ایجاد یک شور و نشاط و رقابت سالم بین افرادی است که به صورت هوشیارانه و عاقبت اندیشانه به این مسئله جمعیت فکر می‌کنند. مسئله جمعیت پیچیده و دارای وجوه مختلفی است و از آن دست مسائلی است که مثل مشکلات حاد خود را نشان نمی‌دهد و در سایه مباحث حادتر اجتماعی و اقتصادی ممکن است به محاق رفته و به فراموشی سپرده شود، اما مسئله کلیدی و آینده ساز است.
جمعیت یعنی تعداد نفرات و تک به تک انسان‌هایی که در یک جامعه زندگی می‌کنند و این مهمترین عنصر تشکیل دهنده هر کشور و جامعه است که باید به دقت وضعیت جمعیتی آنها رصد و پایش شود، کمااینکه در همه کشور‌های دنیا و حال با دقت بیشتر در کشور‌های توسعه یافته مراکز علمی و دانشگاهی تصمیم گیرنده منسجمی برای رصد تحولات جمعیتی و اتخاذ راهکار‌ها و سیاست‌گذاری‌ها حول مسئله جمعیت شکل گرفته و در کشور ما هم انتظار این است که این اتفاق رقم بخورد.
حال این جایزه جمعیت هدفش این است که فضای شور و نشاط و رقابت سالم را بین هفت گروه ایجاد کند، از جمله نخبگان یکی از گروه‌هایی هستند که در این بخش وارد می‌شوند این دوستان بنا به رشته‌های مختلفی که دارند در این حوزه تولید مقاله و پژوهش کردند و حتی فناوری‌های عرصه جمعیت مثل درمان ناباروری و حمایت از نوزادان نارس که در این عرصه جایزه می‌توانند وارد رقابت شوند.
*چه میزان اثر برای دبیرخانه ارسال شده و ارتباط با فضای دانشگاهی چطور شکل گرفته؟
استقبال که خداراشکر خیلی خوب است کمااینکه هرچه نزدیکتر به تاریخ جایزه می‌شویم گزارش‌هایی که به دستمان می‌رسد و مواردی که در وبگاه منتشر می‌شود آمارش به سرعت بالا می‌رود. ما طبق اعلام قبلی دیگر فرصت ارسال اثر نداریم و بعد باید وارد فاز داوری شویم، اما برای چند روز دیگر نیز دریافت داده‌ها تمدید می‌شود.
در عرصه دانشگاهی و نخبگان هم از پیش از عید از سوی وزارت علوم و وزارت بهداشت شاخصه‌های تخصصی را ابلاغ کردیم و در آن زمین هم داده‌ها و اطلاعات مفصلی به دستمان می‌رسد. بهرحال استقبال دانشگاهیان چه در عرصه‌های تخصصی و چه رشته‌های مرتبط هنوز ادامه دارد. پس فعلا آمار نمی‌دهم، چون هنوز حجم کار‌ها در حال زیاد شدن است و در همه بخش‌ها فعال هستیم.
*در ارتباط با میزان جوایز بفرمایید؟
جوایز خوب و قابل توجه است ما نفرات برتر هر کدام از هفت گروه را که جایزه ملی را می‌خواهند با حضور رییس جمهور تجلیل می‌کنیم، نفر اول ملی ۵ سکه دریافت می‌کند، از هر بخش یک نفر ملی و دو برگزیده دیگر هم تقدیر خواهند شد.
*نسبت به سیاست‌های تشویقی دولت در سال‌های اخیر فکر می‌کنید این جایزه چقدر می‌تواند اثر گذار باشد؟
جایزه یک حرکت نمادین است، برای اینکه یک انرژی مضاعفی در بین موثرین ایجاد کند، کار اصلی به عهده خود خانواده‌ها و مردم است که انجام دهند. همین اعطای تسهیلات اقتصادی، از وام تا خودرو و زمین که کار دولت است رفع موانع است کار اصلی تشکیل خانواده و حفظ کیان خانواده و اتخاذ سبک زندگی درست و ازدواج بهنگام است چیزی که خود مردم باید آزادانه با یک تشخیص و تصمیم درست نسبت به آن اقدام کنند. بحث تشکیل خانواده فقط هم جنبه اقتصادی ندارد اینکه مدام تسهیلات اقتصادی را مطرح کنیم این موضوع چندین وجهی است که به اندازه خصوصیات و مختصات فکری و روانی انسان پیچیده است، بهرحال موضوع جمعیت موضوع انسان با همه پیچیدگی‌هایش است.
قانون عمده مفادش حمایت‌های اقتصادی است مشوق‌ها اعطا و پارسال همین موقع ۳۵ قطعه زمین به مردم اعطا شد، اما همین الان بالغ بر ۷۵ هزار قطعه برای خانواده‌های بالای سه فرزند و به بالا اهدا شده و مردم درباره آن می‌توانند تصمیم گیری کنند، بسته‌های حمایتی و وام هم بوده و همچنان هم ادامه خواهد داشت و اینها ملزومات این قضیه است. دولت هم موظف است که این روند ادامه دهد کمااینکه تا به حال هم انجام داده است. بهرحال همینطور که گفتیم اینها فقط رفع موانع است و کمکی که دولت به مردم می‌کند قطعا داشتن یک نگاه و برداشت دقیق از زندگی و سبک زندگی موثرترین مقوله در بحث فرزندآوری است.
ما دبیرخانه جایزه را دائمی طراحی کردیم و در شورای سیاست گذاری جایزه تصمیم براین شد که این فعالیت‌ها قوام و دوام داشته باشد و قطعا یکی از فعالیت‌هایمان امتیازات پژوهشی در گروه نخبگان است. مقوله جمعیتی در همه جای دنیا دانشگاهی است و خیلی اندیشگاه‌ها و تولید اندیشه در این عرصه وجود دارد، در کشور ما هم نیاز است که این اتفاق بیافتد، ما مراکز دانشگاهی و اندیشگاهی‌مان در این موضوع محدود است.
شاید بتوان گفت تنها در چند سال اخیر کار‌هایی شده مثلا دکتری جمعیت شناسی و ارشد محدود داشتیم و رشته‌های دکتری که اصلا به عدد انگشتان دست هم نمی‌رسد و این نقص برای جامعه دانشگاهی محسوب می‌شود و جای چنین رشته و فضایی در دانشگاه خالی است من از این فرصت استفاده می‌کنم و در جامعه دانشگاهی با حضور فعال وارد برنامه ریزی در این عرصه شویم چرا که این از عرصه‌هایی است که ما در آن وارد چالش‌هایی می‌شویم و قطعا نیاز داریم راهبرد‌های علمی و نخبگانی به حل مسائل انسانی کمک کند.
این پنجره جمعیتی که مطرح می‌شود ما چند سال برای آن بیشتر فرصت نداریم، چیست؟
پنجره جمعیتی یک ترم علمی است منتها اینکه ما چند سال برای آن فرصت داریم باید با یک رویکرد دقیق علمی و محاسباتی درباره‌اش صحبت کنیم عدد‌های مختلفی برایش روایت می‌شود من صلاح نمی‌دانم واردش شوم. ما عبارت تله یا چاله جمعیتی که در برخی رسانه‌ها هم کار شده هویت علمی ندارد تله باروری داریم، اما باز هم خیلی در عرصه جمعیت مطرح نیست.
وقتی ترکیب سنی جمعیت به هم می‌خورد در یک ترکیب متعادلی ما قرار نمی‌گیریم و جمعیت نوجوان و جوان در سنین کار و میانسال و کهنسال یک تعادلی با هم باید داشته باشند ولی اگر این چرخه معیوب شود آن زمان نسبت ترکیبات سنی به هم می‌خورد و در جامعه‌ای که ازدواج کم شود و تعداد فرزندان کم شود، اکثریت جمعیت آن کشور سالخوردگان خواهند بود ما الان در این شرایط نیستیم. هنوز الحمدلله امکان حفظ جوانی جمعیتمان را داریم ولی باید بهرحال هوشمندانه جلو برویم تا نرخ جوانی جمعیت را به همان ۲.۱ برسانیم که البته در برنامه هفتم جمهوری اسلامی ۲.۵ تعیین شده و اگر ما به آن دست یابیم، می‌توانیم بگوییم این تهدید بالقوه را پشت سر گذاشتیم.
*در بحث فناوری‌های ناباروری ستاد جمعیت در این عرصه چه ورودی کرده است؟
ما حدود ۳.۵ میلیون زوج نابارور در کشور داریم که براساس قانون جمع بندی خرد جمعی باید کمک کنیم به این زوج‌ها که خانواده تشکیل دادند و میل به فرزندآوری هم دارند، اما دچار مشکل شدند ما طبق قانون موظف هستیم از طریق معاونت علمی ریاست جمهوری برای حمایت از دارو‌ها و تکنولوژی‌های کمک باروری کمک کنیم و به طور مشخص در دستور کار و تکالیف قانونی هست که کار انجام دهیم و در همه دانشگاه‌اه به موضوع جمعیت در رشته‌ها و موضوعات این عرصه اختصاص داده شود و در ستاد ملی جمعیت هم موظف هستیم که اولویت‌های پژوهشی را احصاء و به دانشگا‌ها ابلاغ کنیم.
در ستاد ملی جمعیت اقدام خوبی که در شش ماه گذشته انجام شد، کلیت نظام مسائل جمعیت کشور در تمام ابعادش در پژوهش‌های مختلف احصا شد و اینها همه به صورت مدون تنظیم و در اختیار جامعه دانشگاهی و نخبگان قرار خواهیم داد.
بالاخره درمان ناباروری در همه جای دنیا جزو اولویت‌های جوانی جمعیت هر کشوری است یک زمان زوجی اگاهانه تشکیل خانواده داده و امکانش را دارند و مسائل درمانی و پزشکی به کمکشان می‌آید و درمان ناباروری جزو اولویت‌های ما در ستاد ملی جمعیت است. ما به لحاظ فرهنگی برایمان خیلی موضوعیت دارد که خانواده‌هایمان با فرزند قوام و دوام داشته باشند.
طبق پژوهش‌ها این انگاره‌های ذهنی افراد است که مانع فرزندآوری می‌شود تا موانع اقتصادی مثل همین القا شعار فرزند کمتر زندگی بهتر، اینها سال‌ها فرهنگ سازی شد و الان هم مطالعاتی که هست نشان می‌دهد که عمده موانع اصلی همین مباحث گره‌های ذهنی است که نیاز هست جامعه نخبگان و دانشگاهی فعالانه کمک کنند تا این اقناع و گره گشایی ذهنی باز شود.
*در بحث ارتباط و همکاری با رسانه ملی چقدر فعال هستید؟
هنوز رسانه ملی نقش خود را کامل ایفا نکرده، جسته گریخته برنامه‌هایی تولید می‌شود، اما هنوز نقش و حس اصلی ایجاد نشده و انتظارمان از صدا و سیما این است که در بازنگری به ماموریت‌ها و اولویت‌های خود این مبحث را در اولویت خود قرار دهد. گروه‌های مردم نهاد هم خیلی خودجوش در فضای مجازی فعال هستند و انواع کمک رسانی‌ها را به هم می‌رسانند و در جایزه جوانی جمعیت هم ظرفیت خوب فضای مجازی را دوستان پایه گذاری کردند که الان هم دسترسی‌ها از سوی مردم بدان خیلی خوب است. سیاستمان هم خوب است که همین ظرفیت را توسعه دهیم و جلو برویم.
ما همین هفته گذشته موفق شدیم که دکتری جمعیت شناسی را در دانشگاه جامع امام حسین (ع) تعریف و در دفترچه کنکور اضافه کنیم، این اقدامی بود که در چند ماه اخیر خیلی پیگیر بودیم و خداراشکر به نتیجه رسید و در واقع جزو ضروریات است که با نگاه آینده نگرانه حتما رشته‌های دانشگاهی حول این مسئله تعریف و مراکز اندیشگاهی توسعه یابند و کمک به این کنند که جزییات و موضوعات مسئله کلان جمعیت به صورت علمی بررسی شود و به راه حل برسد و ما باید به دنبال این باشیم که ظرفیت‌های دکتری و ارشد و ظرفیت‌های اندیشگاهی را توسعه دهیم.
جایزه جمعیت قرار است هر ساله برگزار شود و دبیرخانه هم که دائمی تعریف شده است.
در ارتباط جزئیات برپایی مراسم اختتامیه توضیح دهید؟
مراسم اختتامیه سی اردیبهشت روز ملی جمعیت با یک برنامه مفصل هنری و فرهنگی به احتمال زیاد در سالن اجلاس سران برپا خواهد شد. این مراسم یک وجه بین‌المللی خواهد داشت و دوستان در حال ارتباط گیری هستند میهمان ویژه هم خود رییس جمهور هستند و در قانون تعریف شده که خود رییس جمهور جایزه را اعطا کنند.
نکته پایانی؟
جمعیت جوان یک کشور که انرژی، پتانسیل و مغز فعال هوشمند برای توسعه یک کشور هستند و به نظر می‌رسد که یکی از لوازم اصلی پیشرفت آن کشور و داشتن آینده روشن داشتن جمعیت جوان و پویای آن کشور است که ما از این نعمت برخورداریم و فرصت این را هم داریم که نسبت جمعیتی جوان را حفظ کنیم و تمام مردم و اقشار و ارکان حاکمیت نظام به کمک بیایند تا از این فرصت به بهترین نحو استفاده شود، مسئله جوانی جمعیت استراتژیک و در سطح کلان مسئله‌های تمدنی است انتظار من این است که سایر قوا از مقننه و قضاییه و مراکز تصمیم ساز و امنیتی و دفاعی و علمی کشور به کمک بیایند.
انتهای پیام/
جاده کندوان یک طرفه شد